Trong thời đại chuyển đổi số đang gia tăng nhanh chóng, rủi ro về an ninh mạng ngày càng trở nên phổ biến và đa dạng, đòi hỏi mỗi người dùng internet phải có những kỹ năng và biện pháp phòng vệ cơ bản để bảo vệ thông tin cá nhân và dữ liệu của mình.

Thông tin và dữ liệu hiện nay không chỉ có giá trị về mặt thông tin mà còn trở thành tài sản quý giá trong thời đại số. Việc bảo vệ thông tin cá nhân không chỉ là quyền và trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn góp phần giữ vững an ninh mạng quốc gia. Mạng xã hội, với tính chất công khai và kết nối rộng rãi, trở thành một trong những môi trường nguy hiểm nếu người dùng không có kỹ năng bảo vệ thông tin cá nhân một cách hiệu quả.

Một trong những biện pháp cơ bản mà người dùng mạng xã hội cần thực hiện là không chia sẻ thông tin cá nhân nhạy cảm trên mạng, đặt mật khẩu mạnh và bật xác thực hai yếu tố để tăng cường bảo mật cho tài khoản của mình. Ngoài ra, người dùng cần nâng cao cảnh giác trước các tập tin không rõ nguồn gốc, không tải xuống và cài đặt phần mềm từ các nguồn không đáng tin cậy.

Không gian mạng ngày nay cũng đối mặt với thách thức về tin giả và các luận điệu sai trái. Công dân số cần phát triển kỹ năng kiểm chứng và xác thực thông tin trước khi chia sẻ để không trở thành nạn nhân hoặc đồng tình với việc lan truyền thông tin sai lệch. Đồng thời, việc hiểu rõ về quyền riêng tư và trách nhiệm pháp lý khi sử dụng mạng là điều không thể thiếu. Mọi hành vi sử dụng mạng đều để lại dấu vết và có thể dẫn đến xử lý pháp lý nếu vi phạm.

Những hành vi như chia sẻ thông tin sai sự thật, xâm phạm danh dự người khác hoặc phổ biến nội dung độc hại trên mạng có thể dẫn đến truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử phạt hành chính. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc học cách sử dụng mạng một cách có trách nhiệm và tuân thủ các quy định của pháp luật.

Để tự vệ trong không gian mạng, công dân số cần trang bị kiến thức và các công cụ công nghệ cần thiết. Cài đặt phần mềm diệt virus, thường xuyên cập nhật hệ điều hành, và kiểm tra quyền truy cập của các ứng dụng là những bước cơ bản giúp bảo vệ thiết bị và thông tin cá nhân. Theo dõi và cập nhật các cảnh báo an ninh mạng từ cơ quan chức năng cũng giúp người dùng chủ động ứng phó với các rủi ro tiềm ẩn.

Trong xã hội số hiện nay, mỗi người dân đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái an ninh mạng quốc gia. Trang bị kỹ năng phòng vệ trên không gian mạng không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn thể hiện trách nhiệm đối với cộng đồng và đất nước. Một công dân số an toàn và có trách nhiệm chính là nền tảng cho một quốc gia số vững mạnh và phát triển bền vững.

Như vậy, việc nâng cao nhận thức và kỹ năng an ninh mạng là một yêu cầu tất yếu trong thời đại số. Qua đó, mỗi người dùng internet không chỉ tự bảo vệ mình mà còn góp phần xây dựng một môi trường mạng an toàn và lành mạnh cho cộng đồng.

Ngày 12/6, chị N.N, chủ một thương hiệu túi xách, đã nhận được một tập tin nén định dạng .RAR từ một người lạ qua Zalo. Người gửi tự xưng là khách hàng có nhu cầu mua sỉ và tập tin này có tên ‘Đề nghị báo giá’. Chị N.N được yêu cầu mở ngay tập tin để xem nội dung. Tuy nhiên, hành động này đã mở màn cho chuỗi ngày kiệt quệ cả tài chính lẫn tinh thần của chị.

Khi mở tập tin, hệ thống báo lỗi và không hiển thị gì cả, chị N.N đã tắt đi và định để hôm sau kiểm tra lại. Nhưng cú nhấp chuột đó lại chính là cánh cửa cho phép tin tặc cài đặt mã độc vào máy tính. Kẻ gian đã âm thầm chiếm quyền kiểm soát toàn bộ thiết bị của chị mà không để lại bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Trong 7 ngày tiếp theo, chị N.N vẫn làm việc bình thường, nhưng các thao tác đăng nhập, bao gồm cả cookie, ID và thông tin bảo mật, đều bị theo dõi và ghi lại. Việc để máy tính hoạt động liên tục, không tắt sau giờ làm, cũng vô tình tạo điều kiện cho tin tặc có thời gian truy cập và thao tác không ngừng.

Đến ngày 19/6, tin tặc bắt đầu hành động, chiếm quyền Facebook cá nhân và vô hiệu hóa không thể khôi phục, mất quyền quản lý Business Manager trên Meta, thất thoát tài sản kinh doanh gồm fanpage chính cùng các tài khoản quảng cáo liên kết cùng tài khoản Instagram.

Về tài chính, do kết nối thẻ tín dụng với tài khoản quảng cáo, tin tặc đã gắn chiến dịch quảng cáo ảo và trừ tiền trực tiếp từ thẻ. Nền tảng Meta không yêu cầu OTP cho mỗi giao dịch, tạo kẽ hở cho hành vi này.

Chị N.N hoàn toàn không biết mình đã bị tấn công máy tính cho đến khi hàng loạt thiệt hại xảy ra dồn dập vào ngày 19/6. Cảm giác hoang mang bao trùm khi nạn nhân tin rằng bản thân đã thiết lập bảo mật hai lớp đầy đủ và sử dụng mật khẩu phức tạp.

Mãi đến tối ngày 21/6, sau khi nhớ lại tình huống kỳ lạ hôm 12/6 và nhờ một người bạn kiểm tra tập tin ‘báo giá’, sự thật mới được phơi bày: đó chính là một tập tin chứa mã độc, đã giúp tin tặc cài đặt phần mềm điều khiển từ xa và theo dõi mọi hoạt động trong suốt bảy ngày trước khi ra tay.

Theo chị N.N, điều khiến cô kiệt quệ nhất không chỉ là tài chính mà là tổn thất tinh thần trong suốt hơn một tháng cố gắng vực dậy sau biến cố. Toàn bộ hệ thống kinh doanh, từ fanpage, tài khoản quảng cáo đến kênh Instagram đều bị sập đột ngột, buộc cô phải bắt đầu lại gần như từ con số 0.

Quá trình liên hệ với Meta để khôi phục tài khoản cũng là một hành trình đầy thử thách. Chị N.N chia sẻ hầu hết các biểu mẫu hỗ trợ của Meta đều được xử lý tự động bằng AI, khiến tỷ lệ được con người thật sự phản hồi là rất thấp.

Dưới góc độ kỹ thuật, ông Ngô Tuấn Anh – Tổng giám đốc Công ty An ninh mạng SCS cho biết hình thức lừa gửi các tập tin nén để chiếm đoạt tài khoản khá phổ biến. Kẻ lừa đảo đã lợi dụng lỗ hổng trên phần mềm giải nén WinRAR của nạn nhân, vốn chưa được cập nhật bản vá.

Khi nghi ngờ trở thành nạn nhân của tin tặc, chuyên gia khuyến nghị hành động nhanh chóng để giảm thiểu thiệt hại tối đa. Điều đầu tiên cần làm là ngắt kết nối mạng của máy tính vừa thao tác. Đồng thời, người dùng cần đổi ngay tất cả mật khẩu tài khoản mạng xã hội, email, dịch vụ ngân hàng trực tuyến và thiết lập bảo mật hai yếu tố (2FA).

Chị N.N cũng khuyên mọi người nên cảnh giác với tập tin lạ, tách bạch tài khoản cá nhân và kinh doanh, không đăng nhập tài khoản quan trọng trên máy tính công cộng, mạng hay thiết bị lạ, sao lưu định kỳ tài liệu và luôn có tài khoản dự phòng để có thể làm quản trị viên thay thế trong trường hợp khẩn cấp.

Bộ Công an đang đề xuất một quy định mới yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử và lưu trữ dữ liệu phải tích hợp hệ thống lọc phần mềm độc hại trong toàn bộ quá trình gửi, nhận và lưu trữ thông tin. Đề xuất này được nêu trong dự thảo Luật An ninh mạng sửa đổi, hiện đang được lấy ý kiến từ các bộ, ngành.

Dự luật này được xây dựng trên cơ sở hợp nhất hai văn bản pháp luật hiện hành là Luật An toàn thông tin mạng (2015) và Luật An ninh mạng (2018). Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự thảo là quy định cụ thể về việc phòng ngừa, phát hiện và xử lý phần mềm độc hại.

Theo đó, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử, truyền đưa và lưu trữ thông tin phải triển khai hệ thống giám sát, lọc mã độc trong suốt quá trình vận hành, đồng thời có trách nhiệm báo cáo cho cơ quan chức năng có thẩm quyền. Các nhà cung cấp dịch vụ Internet cũng phải thực hiện các biện pháp ngăn chặn hành vi phát tán phần mềm độc hại.

Các cơ quan, tổ chức và cá nhân có trách nhiệm tuân thủ hướng dẫn kỹ thuật của cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo an toàn thông tin. Dự thảo luật cũng đưa ra định nghĩa phần mềm độc hại là các chương trình có khả năng gây rối loạn hệ thống thông tin hoặc thực hiện các hành vi xâm nhập trái phép như sao chép, chỉnh sửa, xóa dữ liệu trong hệ thống.

Việt Nam hiện nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ phát triển Internet nhanh nhất thế giới và dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về số lượng tên miền quốc gia https://vietnamsat01.vietnam.vn/. Cùng với đó, Việt Nam đang tiến tới mô hình chính phủ điện tử toàn diện, với dân số trẻ, trình độ học vấn cao và tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh, mạng xã hội cùng các nền tảng trực tuyến ở mức cao.

Quốc gia này cũng thường xuyên nằm trong top 10 nước có lưu lượng dữ liệu xuyên biên giới lớn nhất toàn cầu https://www.cable.co.uk/. Tuy nhiên, thực tế cho thấy an ninh mạng vẫn đang đối mặt nhiều rủi ro nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội và quyền lợi hợp pháp của người dân, tổ chức.

Các cuộc tấn công mạng, hoạt động gián điệp mạng và tình trạng rò rỉ, mất mát thông tin bí mật Nhà nước ngày càng tinh vi và phức tạp https://cybersecurityventures.com/. Tin tặc liên tục nâng cấp mã độc, triển khai các chiến dịch tấn công có chủ đích nhằm vào hệ thống mạng của các cơ quan Trung ương, doanh nghiệp lớn và tập đoàn trọng điểm.

Trước tình hình này, Bộ Công an nhấn mạnh sự cần thiết phải khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng và siết chặt công tác phòng, chống tội phạm công nghệ cao, đặc biệt là hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân https://www.security.org/. Chính phủ dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua dự thảo luật này tại kỳ họp thứ 10 diễn ra vào cuối năm nay.

近 đây, một loạt vụ lừa đảo nhắm vào học sinh, sinh viên đã được phát hiện, cho thấy sự tinh vi và táo bạo của tội phạm. Những kẻ lừa đảo không chỉ nhắm vào tâm lý của nạn nhân mà còn lợi dụng sự hoảng loạn của người thân để thực hiện các hành vi tống tiền.

Mới đây, vụ việc liên quan đến M., một nữ sinh 18 tuổi tại quận Hà Đông, Hà Nội, đã được công bố. M. bị một kẻ lừa đảo tự xưng là đại diện của một tổ chức giáo dục nước ngoài, dụ dỗ tham gia một chương trình trao đổi sinh viên quốc tế giả mạo. Kẻ lừa đảo yêu cầu M. gửi sao kê 500 triệu đồng để hoàn tất hồ sơ du học. Khi M. tin tưởng và làm theo hướng dẫn, kẻ lừa đảo còn yêu cầu M. nhắn tin giả vờ rằng mình bị bắt cóc để khiến gia đình hoảng loạn và chuyển tiền ngay lập tức.

Rất may, Công an phường Hà Đông đã vào cuộc kịp thời và phát hiện M. đang ở trong một nhà nghỉ, tinh thần hoảng loạn và hoàn toàn tin rằng mình đang tham gia chương trình kiểm tra an ninh tài chính.

Không chỉ có vậy, tại phường Việt Hưng, Hà Nội, một nữ sinh khác (sinh năm 2007) cũng trở thành nạn nhân của một vụ lừa đảo tương tự. Một kẻ lừa đảo giả danh cán bộ công an gọi điện, thông báo thẻ căn cước công dân của em bị lợi dụng trong một đường dây rửa tiền. Quá hoảng loạn, nữ sinh bị yêu cầu khai báo tài khoản cá nhân, xóa các ứng dụng mạng xã hội và giữ lại duy nhất ứng dụng Zoom để làm việc với cơ quan chức năng.

Qua video call, kẻ lừa đảo mặc sắc phục công an, đưa thẻ ngành qua màn hình và thao túng tâm lý em đến mức phải tự quay clip khỏa thân để chứng minh không giấu tang vật, xác minh đặc điểm nhận dạng. Đỉnh điểm là lúc nữ sinh bị yêu cầu vào nhà nghỉ một mình, cắt đứt liên lạc với gia đình để quay video khỏa thân.

Tương tự, tại Ninh Bình, một thiếu nữ sinh tên Đ.T.K.P. (sinh năm 2007) cũng trở thành nạn nhân của trò lừa đảo tương tự. Nhận cuộc gọi từ người tự xưng là công an, em bị dẫn dắt từng bước từ việc cài ứng dụng Zoom, nhận quyết định bắt giữ giả mạo, đến yêu cầu tìm một nhà nghỉ kín đáo để làm việc riêng.

Những chiêu thức lừa đảo này ngày càng trở nên tinh vi và phổ biến. Các đối tượng lừa đảo thường giả danh công an hoặc cán bộ giáo dục, tạo vỏ bọc pháp lý đáng tin cậy. Chúng sử dụng Zoom, gọi video mặc sắc phục, đưa thẻ ngành, làm giả giấy tờ để tăng độ tin cậy.

Chúng cũng thao túng tâm lý nạn nhân bằng thông tin liên quan đến án hình sự hoặc cơ hội du học danh giá. Buộc nạn nhân cách ly gia đình, vào nhà nghỉ, tự chụp ảnh nhạy cảm hoặc giả vờ bị bắt cóc; gửi clip, ảnh cho người thân, ép chuyển tiền trong thời gian ngắn bằng áp lực tâm lý mạnh.

Lực lượng chức năng khuyến cáo người dân, đặc biệt là học sinh, sinh viên và phụ huynh cần cẩn thận và tỉnh táo trước những tình huống này. Không tin tuyệt đối vào các cuộc gọi từ người lạ tự xưng công an, viện kiểm sát, tòa án. Cơ quan chức năng không bao giờ yêu cầu làm việc qua Zoom hoặc mạng xã hội.

Không cài ứng dụng lạ, không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng cho người không quen biết. Luôn giữ liên lạc với người thân, báo ngay cho công an nếu có dấu hiệu nghi vấn. Tìm hiểu kỹ các chương trình du học, học bổng, xác minh qua lãnh sự quán, website chính thống.

Tình trạng lộ và lọt thông tin cá nhân đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng và tinh vi trong thời đại số. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử và tốc độ số hóa các dịch vụ, hoạt động mua bán dữ liệu cá nhân đang diễn ra công khai trên các diễn đàn và tài khoản mạng xã hội, với sự tham gia của cả tổ chức và doanh nghiệp. Hậu quả của tình trạng này là nhiều người dân bị nhắn tin, gọi điện gây phiền phức, và thậm chí bị lừa đảo. Kẻ xấu có thể sử dụng thông tin cá nhân để xây dựng các kịch bản lừa đảo riêng biệt cho từng nhóm người khác nhau.

Theo chuyên gia Ngô Trí Nhật, mặc dù cơ quan chức năng đã nỗ lực đánh sập nhiều đường dây chuyên đánh cắp và mua bán dữ liệu cá nhân, các băng nhóm hacker vẫn tiếp tục hoạt động với nhiều hình thức tinh vi. Quá trình điều tra và xử lý những trường hợp này thường kéo dài, gây ảnh hưởng lớn đến công tác bảo đảm an toàn thông tin.

Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) đã báo cáo rằng trong sáu tháng đầu năm 2025, có 56 vụ việc liên quan đến mua bán dữ liệu cá nhân, với hơn 110 triệu bản ghi bị thu thập và rao bán. Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, chia sẻ rằng nhu cầu thu thập dữ liệu cá nhân phục vụ hoạt động sản xuất và kinh doanh là rất lớn. Tuy nhiên, nhiều hệ thống thông tin có hoạt động thu thập, phân tích, và xử lý dữ liệu cá nhân hiện còn tồn tại lỗ hổng trong quy trình khai thác và sử dụng.

Ông Ngô Minh Hiếu, Giám đốc Công ty TNHH Doanh nghiệp xã hội Chống lừa đảo, cho rằng các doanh nghiệp có thể sử dụng dữ liệu cá nhân của khách hàng để gia tăng giá trị dịch vụ và kết nối. Tuy nhiên, quan trọng nhất là việc khai thác phải bảo đảm tính bảo mật, lưu trữ thông tin tại máy chủ ở Việt Nam, và có mã hóa các thông tin nhạy cảm như danh tính khách hàng và tình trạng tài chính.

Để ngăn chặn tình trạng lộ và lọt thông tin, bảo vệ người dân khỏi nạn lừa đảo, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Luật này quy định rõ ràng và cụ thể các khái niệm về dữ liệu cá nhân, bao gồm “dữ liệu cá nhân cơ bản”, “dữ liệu cá nhân nhạy cảm”, “đánh giá tác động xử lý dữ liệu cá nhân”, và “bảo vệ dữ liệu cá nhân”. Luật cũng cấm tuyệt đối hành vi mua bán dữ liệu cá nhân.

Các chuyên gia cho rằng cơ quan chức năng cần triển khai các giải pháp đồng bộ, như ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành chi tiết và dễ thực hiện. Ngoài ra, cần xây dựng cơ chế phối hợp giữa các bộ và cơ quan để chia sẻ dữ liệu và cảnh báo sớm vi phạm. Cần tổ chức các chiến dịch tuyên truyền và nâng cao nhận thức về bảo mật thông tin cá nhân. Đồng thời, cần có một kênh tương tác và đường dây nóng để người dân và doanh nghiệp có thể tố giác hành vi vi phạm hoặc khai báo nếu phát hiện dữ liệu của mình bị đánh cắp.

Người dân cần cảnh giác và không chia sẻ thông tin cá nhân qua mạng xã hội hoặc các khảo sát trôi nổi. Người dân cũng nên sử dụng mật khẩu mạnh, không dùng chung mật khẩu cho nhiều tài khoản, và không mở các liên kết hoặc tập tin đáng ngờ. Thường xuyên cập nhật các phần mềm chống virus và bảo mật trên các thiết bị cá nhân để bảo vệ thông tin cá nhân của mình.

Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc mới đây đã lên tiếng cảnh báo về các vụ việc liên quan đến rò rỉ thông tin mật. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ sự chủ quan và thiếu hiểu biết về bảo mật của các cá nhân, đặc biệt là trong việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và mạng xã hội.

Các vụ việc điển hình đã được tiết lộ, trong đó có trường hợp của Tiểu Thiên, một nhân viên làm việc trong lĩnh vực bí mật. Trong một buổi gặp gỡ bạn bè, Tiểu Thiên đã vô tư trò chuyện về dự án mật mà không hề hay biết người thân của bạn anh ta đang lắng nghe. Sau đó, người thân này đã vô tình đăng thông tin lên mạng, dẫn đến việc rò rỉ thông tin mật. Hậu quả là Tiểu Thiên cùng những người liên quan đều phải chịu kỷ luật.

Một trường hợp khác liên quan đến việc sử dụng AI một cách bừa bãi. Tiểu Lý, một nghiên cứu viên, đã dùng phần mềm AI để xử lý báo cáo mà không hề kiểm soát dữ liệu đầu vào. Hậu quả là dữ liệu mật của viện nghiên cứu đã bị rò rỉ ra ngoài, và Tiểu Lý đã phải chịu xử lý nghiêm khắc.

Một cán bộ mới, Tiêu Giang, đã chụp ảnh bìa tài liệu mật sau khi dự họp và đăng lên WeChat để khoe bạn bè. Việc này đã khiến anh phải chịu kỷ luật vì để rò rỉ bí mật.

Từ những vụ việc trên, Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc đã đưa ra cảnh báo và khuyến nghị về bảo mật. Theo đó, các cá nhân phải tuyệt đối không đưa thông tin mật lên bất kỳ phần mềm AI, mạng xã hội hay nền tảng không kiểm soát nào. Họ cũng khuyến cáo không được ‘khoe khoang’ hoặc nói chuyện công việc trong môi trường không an toàn, đặc biệt là với người không liên quan.

Bên cạnh đó, việc sử dụng công cụ AI chính thống cũng cần được quan tâm. Các cá nhân không nên đưa bất kỳ dữ liệu nhạy cảm nào lên mạng, kể cả để tiện cho công việc. Hãy giữ tư duy cảnh giác, đặc biệt khi mới vào ngành, vì bất kỳ sơ suất nào cũng có thể ảnh hưởng tới an ninh quốc gia.

Nhìn chung, bảo mật không phải là một vấn đề nhỏ. Một phút sơ ý có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, cái giá phải trả là rất lớn, thậm chí là cả sự nghiệp của một người.

Trong thời gian gần đây, Tổng Công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) đã phát đi cảnh báo về tình trạng lừa đảo nhằm vào người dân với chiêu thức giả danh nhân viên điện lực. Điều này xuất hiện sau quá trình sáp nhập và tái cơ cấu các công ty điện lực địa phương, tạo cơ hội cho các đối tượng lừa đảo lợi dụng sự thiếu hiểu biết và sự tin tưởng của người dân.

Các đối tượng lừa đảo đã sử dụng nhiều chiêu trò tinh vi để chiếm đoạt tài sản của người dân. Một trường hợp điển hình là ông H.V.C, trú tại TP Đà Nẵng, đã trở thành nạn nhân của một vụ lừa đảo qua điện thoại. Ông C. cho biết đã nhận được cuộc gọi từ một số điện thoại lạ, tự xưng là nhân viên điện lực, thông báo rằng ông đang nợ tiền điện tháng 6-2025 và yêu cầu thanh toán qua mạng bằng cách quét mã QR.

Sau khi làm theo hướng dẫn, tài khoản của ông C. đã bị trừ 454.313 đồng và tiếp tục bị trừ thêm 12.898.853 đồng. Khi ông C. liên lạc lại với đối tượng lừa đảo, ông đã bị hẹn đến một địa chỉ ở Đà Nẵng để hoàn lại tiền, nhưng khi đến đó, ông đã không thể liên lạc được với đối tượng.

Ngoài ra, các đối tượng lừa đảo còn gửi thông báo ngừng cấp điện giả, có dấu đỏ và chữ ký giả mạo lãnh đạo ngành điện, kèm theo hướng dẫn cài ứng dụng thanh toán để được giảm 10% mỗi hóa đơn. Đây là một cách thức mới nhằm đánh lừa người dân và chiếm đoạt tài sản.

Trước những tình huống này, EVNCPC khuyến cáo người dân phải hết sức cảnh tỉnh và không cung cấp thông tin cá nhân hoặc tài khoản ngân hàng qua điện thoại, tin nhắn hoặc đường link lạ. Người dân nên gọi ngay đến tổng đài chăm sóc khách hàng 19001909 để được xác minh và hỗ trợ xử lý kịp thời khi nghi ngờ lừa đảo.

EVNCPC cũng nhấn mạnh rằng người dân cần nâng cao cảnh giác trước những chiêu thức lừa đảo ngày càng tinh vi và đa dạng. Khi có bất kỳ thắc mắc hoặc nghi ngờ nào liên quan đến việc thanh toán tiền điện hoặc các dịch vụ điện lực, người dân nên liên hệ trực tiếp với các công ty điện lực địa phương hoặc tổng đài chăm sóc khách hàng của EVNCPC để được hỗ trợ và tư vấn kịp thời.

Chuyển đổi số trong ngành Ngân hàng: Xu thế và yêu cầu bắt buộc

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, ngành Ngân hàng đã không ngừng nỗ lực và đạt được nhiều thành quả quan trọng. Việc chuyển đổi nhận thức, hoàn thiện thể chế, nâng cấp hạ tầng, ứng dụng khai thác dữ liệu và phát triển các mô hình ngân hàng số đã trở thành những yếu tố then chốt. Ngành Ngân hàng lấy người dân làm trung tâm để phục vụ, góp phần hướng tới mục tiêu lớn hơn là phát triển nền kinh tế số toàn diện của đất nước.

Ngành Ngân hàng đã triển khai mạnh mẽ công cuộc chuyển đổi số thông qua việc ban hành nhiều chính sách, điển hình như Quyết định số 810/QĐ-NHNN về Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Điều này không chỉ thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt mà còn khuyến khích đổi mới sáng tạo. Đồng thời, ngành Ngân hàng cũng rà soát và hoàn thiện hành lang pháp lý để tạo điều kiện cho hoạt động hệ thống ngân hàng ứng dụng công nghệ và thúc đẩy chuyển đổi số.

Trong năm 2023, ngành Ngân hàng đã đặt nền móng số hóa quy trình lõi và khai thác dữ liệu quốc gia để định danh chính xác khách hàng. Sang năm 2024, ngành tiếp tục tiên phong kết nối hệ sinh thái liên ngành để phục vụ người dân và doanh nghiệp một cách toàn diện. Tới năm 2025, ngành Ngân hàng sẽ cụ thể hóa nhiệm vụ tại Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Ông Trần Quốc Hà, quyền Giám đốc Ngân hàng Nhà nước khu vực XIV, cho biết rằng ngành Ngân hàng đã ghi nhận những kết quả bước đầu đáng khích lệ. Hiện có 100% ngân hàng thương mại trên địa bàn đã cung cấp dịch vụ ngân hàng điện tử và tỷ lệ giao dịch số chiếm trên 85% tổng số giao dịch tại nhiều ngân hàng. Hơn 90% người dân trong độ tuổi lao động tại khu vực đô thị đã có tài khoản thanh toán.

Là một trong những ngân hàng tiên phong số hóa tại Việt Nam, Techcombank đã đầu tư mạnh mẽ vào dữ liệu, AI, nền tảng công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao. Bà Nguyễn Thị Lộc, Giám đốc điều hành miền Nam Techcombank, khẳng định rằng ngân hàng này cam kết đồng hành cùng các doanh nghiệp địa phương bằng các giải pháp tài chính hiện đại.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn còn những khó khăn và thách thức mà ngành Ngân hàng cần vượt qua, bao gồm hạ tầng số tại một số vùng còn yếu và nhận thức về bảo mật, an toàn thông tin còn hạn chế.

Từ thực tế đó, nhiều ý kiến cho rằng, để chuyển đổi số ngân hàng phát huy hiệu quả cao hơn, cần ban hành quy định cụ thể về bảo mật dữ liệu ngân hàng và đảm bảo tiêu chuẩn an ninh mạng. Hệ thống pháp lý cũng cần yêu cầu tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế để nâng cao tính toàn vẹn và bảo mật.

Có thể thấy, chuyển đổi số không chỉ là xu thế mà còn là yêu cầu bắt buộc để thích ứng với môi trường kinh doanh mới. Ông Trần Quốc Hà nhấn mạnh rằng Ngân hàng và doanh nghiệp cần đồng hành để tạo ra hệ sinh thái tài chính số an toàn, hiệu quả, thông minh.

Các mạng xã hội và nền tảng trực tuyến đang tích cực triển khai các biện pháp nhằm ngăn chặn sự lan truyền của sản phẩm thông tin và hình ảnh do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra, với mục đích bảo vệ người dùng khỏi những lừa đảo trực tuyến. Đại diện của các nhà mạng và hãng công nghệ cho rằng đã đến lúc cần phải phân biệt rõ ràng giữa giá trị thông tin xác thực do con người tạo ra và các sản phẩm giả lập từ AI.

Sự phát triển nhanh chóng của AI trong thời gian gần đây đã dẫn đến nguy cơ nhầm lẫn giữa thực và giả, vi phạm bản quyền sáng tạo và tạo ra môi trường nguy hiểm cho người dùng. Lực lượng an ninh mạng châu Âu đã chỉ ra rằng các sản phẩm thông tin từ AI lan truyền trên mạng đã tạo ra sự nhầm lẫn ở người dùng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Các dạng thông tin như làm bài tập, soạn dữ liệu số, tổng hợp thông tin theo cú pháp, lệnh tìm kiếm đang được sử dụng rộng rãi, biến công cụ AI thành thông minh hơn. Tuy nhiên, hệ lụy là người dùng có thể tin tưởng tuyệt đối vào tính chân thật của dữ liệu và sử dụng một cách máy móc, gây ra nhầm lẫn và sai lệch.

Một số nhà nghiên cứu đã thử nghiệm sử dụng AI vào việc chẩn đoán bệnh tật, sử dụng phác đồ y tế, chọn mua thuốc và thu được kết quả tổng hợp thông tin đáng tin cậy. Tuy nhiên, nếu không có sự tham vấn và kiểm chứng lại từ người có chuyên môn, sẽ có nhiều người nhầm lẫn và gặp nguy hiểm.

Các trường hợp khác đã thử nghiệm so sánh dữ liệu thông tin chính trị, lịch sử xã hội với công cụ AI và phát hiện ra sai sót nghiêm trọng khi dữ liệu được lắp ghép lại tùy tiện. Nhiều thông tin do AI đưa ra khi có yêu cầu đã sai lệch so với thực tế nhưng trình bày khéo léo và trôi chảy, dễ đánh lừa người dùng.

Điều này dễ dẫn đến nghi ngờ của người dùng AI khi tiếp cận vấn đề thời sự, xã hội và kiểm chứng lịch sử. Tất cả cho thấy dữ liệu tổng hợp là nguồn khai thác chính của AI, nhưng không phải dữ liệu nào cũng chính xác. Nếu có công cụ AI được nhiều nhóm người dùng cố tình đưa dữ liệu sai lệch, tương tác nhiều lần, sẽ tích hợp thông tin không chính xác và gây hệ lụy.

Các tổ chức nghiên cứu và ứng dụng đã kiến nghị mạng xã hội, môi trường chia sẻ thông tin và công nghệ phải kiểm tra sản phẩm từ AI. Trường học, viện nghiên cứu, thư viện số, nhà xuất bản đã vào cuộc ngăn chặn nhầm lẫn học thuật, đánh lừa thông tin tác quyền, giả mạo tác phẩm và sáng chế.

Trên không gian mạng, chiêu trò giả lập thông tin, câu view của người dùng có chủ đích, sử dụng AI tạo dữ liệu giả lập không chính xác đang là đối tượng phải thanh lọc. Cảnh báo của cơ quan an ninh mạng về nguy cơ người dùng bị lừa đảo, tấn công mạng, gây nhầm lẫn thông tin và hiểu sai sự việc khi sử dụng dữ liệu và sản phẩm do AI tạo ra.

Cơ quan chức năng đã cảnh báo người dùng mạng xã hội thận trọng và tỉnh táo trước dữ liệu mơ hồ, nhất là có dấu hiệu do công cụ AI soạn. Hầu hết dữ liệu từ AI đều có tính chất hài hước, hình ảnh gần gũi, đẹp mắt, dễ thu hút người dùng quan tâm và tác động thông tin, cảm xúc người dùng.

Theo cơ quan chức năng, thanh lọc thông tin tạo ra từ AI, bảo đảm giúp người dùng tránh bị nguy hại, nhầm lẫn và lừa đảo trực tuyến là cần thiết và cần sự hợp tác của đa số người dùng. Điều này sẽ giúp tạo ra một môi trường trực tuyến an toàn và đáng tin cậy cho tất cả người dùng.