Ngày 12/6, chị N.N, chủ một thương hiệu túi xách, đã nhận được một tập tin nén định dạng .RAR từ một người lạ qua Zalo. Người gửi tự xưng là khách hàng có nhu cầu mua sỉ và tập tin này có tên ‘Đề nghị báo giá’. Chị N.N được yêu cầu mở ngay tập tin để xem nội dung. Tuy nhiên, hành động này đã mở màn cho chuỗi ngày kiệt quệ cả tài chính lẫn tinh thần của chị.

Khi mở tập tin, hệ thống báo lỗi và không hiển thị gì cả, chị N.N đã tắt đi và định để hôm sau kiểm tra lại. Nhưng cú nhấp chuột đó lại chính là cánh cửa cho phép tin tặc cài đặt mã độc vào máy tính. Kẻ gian đã âm thầm chiếm quyền kiểm soát toàn bộ thiết bị của chị mà không để lại bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Trong 7 ngày tiếp theo, chị N.N vẫn làm việc bình thường, nhưng các thao tác đăng nhập, bao gồm cả cookie, ID và thông tin bảo mật, đều bị theo dõi và ghi lại. Việc để máy tính hoạt động liên tục, không tắt sau giờ làm, cũng vô tình tạo điều kiện cho tin tặc có thời gian truy cập và thao tác không ngừng.

Đến ngày 19/6, tin tặc bắt đầu hành động, chiếm quyền Facebook cá nhân và vô hiệu hóa không thể khôi phục, mất quyền quản lý Business Manager trên Meta, thất thoát tài sản kinh doanh gồm fanpage chính cùng các tài khoản quảng cáo liên kết cùng tài khoản Instagram.

Về tài chính, do kết nối thẻ tín dụng với tài khoản quảng cáo, tin tặc đã gắn chiến dịch quảng cáo ảo và trừ tiền trực tiếp từ thẻ. Nền tảng Meta không yêu cầu OTP cho mỗi giao dịch, tạo kẽ hở cho hành vi này.

Chị N.N hoàn toàn không biết mình đã bị tấn công máy tính cho đến khi hàng loạt thiệt hại xảy ra dồn dập vào ngày 19/6. Cảm giác hoang mang bao trùm khi nạn nhân tin rằng bản thân đã thiết lập bảo mật hai lớp đầy đủ và sử dụng mật khẩu phức tạp.

Mãi đến tối ngày 21/6, sau khi nhớ lại tình huống kỳ lạ hôm 12/6 và nhờ một người bạn kiểm tra tập tin ‘báo giá’, sự thật mới được phơi bày: đó chính là một tập tin chứa mã độc, đã giúp tin tặc cài đặt phần mềm điều khiển từ xa và theo dõi mọi hoạt động trong suốt bảy ngày trước khi ra tay.

Theo chị N.N, điều khiến cô kiệt quệ nhất không chỉ là tài chính mà là tổn thất tinh thần trong suốt hơn một tháng cố gắng vực dậy sau biến cố. Toàn bộ hệ thống kinh doanh, từ fanpage, tài khoản quảng cáo đến kênh Instagram đều bị sập đột ngột, buộc cô phải bắt đầu lại gần như từ con số 0.

Quá trình liên hệ với Meta để khôi phục tài khoản cũng là một hành trình đầy thử thách. Chị N.N chia sẻ hầu hết các biểu mẫu hỗ trợ của Meta đều được xử lý tự động bằng AI, khiến tỷ lệ được con người thật sự phản hồi là rất thấp.

Dưới góc độ kỹ thuật, ông Ngô Tuấn Anh – Tổng giám đốc Công ty An ninh mạng SCS cho biết hình thức lừa gửi các tập tin nén để chiếm đoạt tài khoản khá phổ biến. Kẻ lừa đảo đã lợi dụng lỗ hổng trên phần mềm giải nén WinRAR của nạn nhân, vốn chưa được cập nhật bản vá.

Khi nghi ngờ trở thành nạn nhân của tin tặc, chuyên gia khuyến nghị hành động nhanh chóng để giảm thiểu thiệt hại tối đa. Điều đầu tiên cần làm là ngắt kết nối mạng của máy tính vừa thao tác. Đồng thời, người dùng cần đổi ngay tất cả mật khẩu tài khoản mạng xã hội, email, dịch vụ ngân hàng trực tuyến và thiết lập bảo mật hai yếu tố (2FA).

Chị N.N cũng khuyên mọi người nên cảnh giác với tập tin lạ, tách bạch tài khoản cá nhân và kinh doanh, không đăng nhập tài khoản quan trọng trên máy tính công cộng, mạng hay thiết bị lạ, sao lưu định kỳ tài liệu và luôn có tài khoản dự phòng để có thể làm quản trị viên thay thế trong trường hợp khẩn cấp.

Người dùng mạng xã hội Facebook hiện đang gặp phải yêu cầu đăng nhập để tiếp tục sử dụng dịch vụ. Đối với những trường hợp đã quên thông tin tài khoản, Facebook cung cấp tùy chọn ‘Quên tài khoản’ cho phép người dùng thực hiện các bước xác minh và lấy lại mật khẩu một cách dễ dàng.

Trong trường hợp người dùng chưa có tài khoản trên nền tảng này, họ cũng có thể lựa chọn tạo tài khoản mới. Quá trình tạo tài khoản mới thường yêu cầu người dùng cung cấp thông tin cơ bản như tên, địa chỉ email hoặc số điện thoại, và mật khẩu. Sau đó, người dùng sẽ cần xác minh tài khoản của mình thông qua email hoặc số điện thoại đã cung cấp.

Để lấy lại mật khẩu khi đã quên, người dùng có thể làm theo các bước sau: Truy cập vào trang đăng nhập của Facebook, chọn ‘Quên tài khoản’, nhập địa chỉ email hoặc số điện thoại liên kết với tài khoản, và làm theo hướng dẫn trên màn hình. Người dùng có thể chọn nhận mã khôi phục tài khoản qua email hoặc tin nhắn văn bản, từ đó thiết lập mật khẩu mới cho tài khoản của mình.

Ngoài ra, Facebook cũng cung cấp các biện pháp bảo mật và hỗ trợ người dùng trong quá trình quản lý tài khoản. Người dùng nên thường xuyên kiểm tra và cập nhật thông tin tài khoản, đồng thời sử dụng các tính năng bảo mật như xác thực hai yếu tố để bảo vệ tài khoản của mình.

Nếu gặp khó khăn trong quá trình đăng nhập hoặc quản lý tài khoản, người dùng có thể tham khảo trung tâm trợ giúp của Facebook tại https://www.facebook.com/help/ để được hướng dẫn và hỗ trợ kịp thời.

Nhiều người dùng Facebook hiện nay đang gặp phải tình huống mất tài khoản do bỏ qua các email khôi phục mật khẩu và cảnh báo đăng nhập từ thiết bị lạ. Đây thường là kết quả của việc không chú ý đến các tín hiệu cảnh báo về những nỗ lực truy cập trái phép vào tài khoản cá nhân. Thông thường, việc chiếm quyền truy cập tài khoản không xảy ra một cách đột ngột mà thường có các dấu hiệu tiền triệu.

Một trong những dấu hiệu phổ biến mà người dùng có thể gặp phải là nhận được email khôi phục mật khẩu từ Facebook mà không hề có yêu cầu. Điều này cũng có thể đi kèm với các cảnh báo về việc đăng nhập từ các thiết bị và địa điểm lạ. Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường này, điều quan trọng là phải thực hiện ngay các biện pháp cần thiết để bảo vệ tài khoản của mình.

Trước hết, người dùng nên thay đổi mật khẩu ngay lập tức nếu nhận được email đặt lại mật khẩu mà không phải do chính mình yêu cầu. Song song với việc này, người dùng cũng nên thông báo với Facebook về tình huống này bằng cách nhấp vào liên kết ‘Cho chúng tôi biết’ trong email đã gửi. Điều này giúp Facebook có thể nhanh chóng vào cuộc và hỗ trợ người dùng bảo vệ tài khoản.

Ngoài ra, việc bật cảnh báo đăng nhập là một biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả để bảo vệ tài khoản. Tính năng này sẽ gửi thông báo đến người dùng mỗi khi có ai đó cố gắng đăng nhập vào tài khoản từ một thiết bị hoặc địa điểm lạ. Để bật tính năng này, người dùng có thể thực hiện theo các bước sau: Mở ứng dụng Facebook, vào ‘Menu’, sau đó chọn ‘Cài đặt và quyền riêng tư’, tiếp theo chọn ‘Cài đặt’, chọn ‘Trung tâm tài khoản’, chọn ‘Mật khẩu và bảo mật’ và cuối cùng chọn ‘Cảnh báo đăng nhập’. Đảm bảo chọn tài khoản Facebook của mình và chọn ‘Thông báo trong ứng dụng’ để nhận cảnh báo một cách nhanh chóng.

Một biện pháp tăng cường bảo mật quan trọng khác là bật xác thực hai yếu tố. Điều này sẽ tạo ra một lớp bảo vệ bổ sung cho tài khoản, khiến cho việc truy cập trái phép trở nên khó khăn hơn. Người dùng có thể thực hiện điều này bằng cách truy cập vào mục ‘Mật khẩu và bảo mật’, chọn ‘Xác thực hai yếu tố’ và lựa chọn phương thức xác thực qua tin nhắn WhatsApp hoặc số điện thoại cá nhân.

Cuối cùng, việc luôn cảnh giác và chủ động trong việc bảo vệ thông tin cá nhân là chìa khóa để giữ an toàn trên mạng xã hội. Với chỉ một vài thao tác đơn giản, người dùng hoàn toàn có thể bảo vệ tài khoản Facebook của mình khỏi nguy cơ bị xâm nhập trái phép. Hãy dành một chút thời gian để kiểm tra và đảm bảo rằng tài khoản của bạn được bảo mật với các biện pháp an toàn cần thiết.