Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) mới đây đã ban hành “Danh mục giải pháp phục vụ thí điểm chuyển đổi số toàn diện cấp tỉnh, phiên bản 1.0, giai đoạn 2025 – 2026”. Đây là cơ sở để các tỉnh, thành phố nghiên cứu và áp dụng phù hợp với thực tiễn tại địa phương, nhằm đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số và cải thiện hiệu suất công tác.

Danh mục này bao gồm 18 giải pháp, trong đó có 10 giải pháp chính quyền số và 8 giải pháp kinh tế số, xã hội số. Các giải pháp chính quyền số được thiết kế để nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành của chính quyền địa phương, bao gồm các nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu; hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính; hệ thống quản lý văn bản và điều hành; trung tâm giám sát, điều hành thông minh; và các hệ thống thông tin báo cáo, chỉ đạo điều hành.

Cụ thể, 10 giải pháp chính quyền số gồm: Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu cấp tỉnh; Nền tảng tổng hợp, phân tích dữ liệu; Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh; Hệ thống quản lý văn bản và điều hành cấp tỉnh; Hệ thống thông tin báo cáo, hệ thống thông tin chỉ đạo điều hành của tỉnh; Trung tâm giám sát, điều hành thông minh cấp tỉnh; Nền tảng họp trực tuyến; Phần mềm quản lý chuyên ngành của các Sở; Hệ thống thông tin nguồn cấp tỉnh; Hệ thống họp không giấy tờ.

Ngoài ra, 8 giải pháp kinh tế số và xã hội số được đưa ra để hỗ trợ phát triển kinh tế và cải thiện đời sống xã hội, bao gồm các ứng dụng như bản đồ số nông nghiệp, hệ thống chiếu sáng thông minh, giải pháp chuyển đổi số du lịch, hệ thống quan trắc và giám sát môi trường, và ứng dụng quản lý thanh toán vé điện tử giao thông công cộng.

Tám giải pháp kinh tế số và xã hội số cụ thể gồm: Bản đồ số nông nghiệp; Hệ thống chiếu sáng thông minh; Giải pháp chuyển đổi số du lịch; Hệ thống quan trắc và giám sát môi trường; Ứng dụng quản lý thanh toán vé điện tử giao thông công cộng; Bãi đỗ xe thông minh; Hệ thống điều khiển đèn giao thông thông minh; Hệ thống logistics của tỉnh.

Bộ KH&CN cũng hướng dẫn chi tiết các bước để triển khai thí điểm các giải pháp chuyển đổi số toàn diện cấp tỉnh. Theo đó, các địa phương cần xây dựng và ban hành danh mục giải pháp thí điểm chuyển đổi số toàn diện của tỉnh mình, trong đó xác định rõ giải pháp dùng chung, dùng riêng. Đồng thời, cần bảo đảm lựa chọn các giải pháp phù hợp với Khung kiến trúc chính quyền số cấp tỉnh, tránh trùng lặp với các nền tảng số quốc gia, nền tảng số dùng chung của ngành, lĩnh vực, vùng đã được Trung ương quy định.

Bên cạnh đó, Bộ KH&CN cũng chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông đảm bảo dung lượng đường truyền, băng thông kết nối phục vụ vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025. Tính đến thời điểm hiện tại, các hệ thống thông tin quan trọng đã cơ bản đáp ứng yêu cầu vận hành của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đảm bảo thông suốt trong phục vụ người dân, doanh nghiệp và công tác công vụ.

Việc triển khai các giải pháp chuyển đổi số toàn diện cấp tỉnh được kỳ vọng sẽ giúp các địa phương nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện môi trường kinh doanh và chất lượng cuộc sống cho người dân. Bộ KH&CN hy vọng rằng với những hướng dẫn và định hướng cụ thể, các tỉnh, thành phố sẽ có thể đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số và đạt được những kết quả tích cực trong thời gian tới.

Ngày 21/7, Tỉnh đoàn Thái Nguyên đã tổ chức Diễn đàn thanh niên với xã hội số và tập huấn các đội hình thanh niên tình nguyện hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền điện tử 2 cấp, cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Sự kiện này thu hút hơn 250 đại biểu đại diện cho trên 400.000 thanh niên từ các đơn vị Đoàn, Hội trên địa bàn toàn tỉnh tham gia. Diễn đàn được kết nối trực tuyến đến điểm cầu các Đoàn xã, phường trên địa bàn tỉnh.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, đồng chí Phạm Thị Thu Hiền, Bí thư Tỉnh đoàn, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh nhấn mạnh: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá trong phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã đặt thanh niên ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nguồn lực con người. Thanh niên được xác định là lực lượng tiên phong, đi đầu trong việc đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số quốc gia.

Trong bối cảnh Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi số đã và đang trở thành những lĩnh vực then chốt, tác động sâu rộng đến mọi mặt của đời sống kinh tế – xã hội. Với vai trò là lực lượng tiên phong, tuổi trẻ Thái Nguyên đứng trước những cơ hội để vươn mình trong kỷ nguyên số, song song với đó là những khó khăn, thách thức.

Tại chương trình, Câu lạc bộ thanh niên số tỉnh Thái Nguyên chính thức ra mắt với 20 thành viên là những cán bộ đoàn cốt cán đại diện cho các đoàn viên, thanh niên địa bàn dân cư, thanh niên công chức viên chức, thanh niên lực lực vũ trang, thanh niên nông thôn, công nhân, đô thị, học sinh, sinh viên, giảng viên trẻ. Các thành viên trong Câu lạc bộ sẽ là những hạt nhân tiêu biểu trong triển khai, thực hiện và đẩy mạnh hoạt động “bình dân học vụ số”, hỗ trợ chính quyền 2 cấp hoạt động hiệu quả trong thời gian tới.

Cũng tại Diễn đàn, các đoàn viên, thanh niên đã được chia sẻ những nội dung xoay quanh chủ đề “Thanh niên Thái Nguyên với xã hội số: Cơ hội, thách thức và giải pháp”; đồng thời được tập huấn kỹ năng ứng dụng công nghệ số, AI trong học tập và lao động; hướng dẫn triển khai hỗ trợ mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cung cấp dịch vụ công trực tuyến tại cơ sở.

Nhân dịp này, Công ty Mobifone đã trao biển tượng trưng hỗ trợ 100 triệu đồng cho Tỉnh đoàn Thái Nguyên để triển khai xây dựng 2 công trình thanh niên số hóa di tích lịch sử trên địa bàn tỉnh.

Trong thời đại số, việc phát triển bền vững đòi hỏi sự thay đổi toàn diện không chỉ về công nghệ mà còn về văn hóa và cách thức con người tương tác. Tại Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI, TS Nguyễn Thị Trang, Giảng viên Học viện Hành chính và Quản trị công, đã nhấn mạnh vai trò then chốt của văn hóa số trong xây dựng xã hội số và chính phủ số.

TS Nguyễn Thị Trang cho rằng văn hóa số không chỉ là nền tảng mà còn là cốt lõi cho sự phát triển bền vững trong thời đại số. “Muốn có nền kinh tế số phát triển, phải có một xã hội số, và để có xã hội số, cần phải có văn hóa số từ nhận thức, tư duy đến hành vi ứng xử trên không gian mạng,” bà nói.

Hiện nay, Việt Nam vẫn còn thiếu những quy định cụ thể về văn hóa công vụ số, đặc biệt là trong việc giao tiếp và tương tác số của cán bộ, công chức. Điều này gây ra khoảng trống trong việc định hình văn hóa số cho đội ngũ cán bộ, công chức. Là Chủ nhiệm đề tài khoa học cấp Bộ về xây dựng văn hóa số cho đội ngũ cán bộ ngành nội vụ, TS Nguyễn Thị Trang kiến nghị bổ sung nội dung về văn hóa số vào các quy định hiện hành và đề xuất cần có khung năng lực số, gồm cả kỹ năng chuyên môn lẫn đạo đức số và bảo mật thông tin.

Vai trò của thanh niên trong việc thúc đẩy văn hóa số cũng được TS Nguyễn Thị Trang đánh giá cao. Thanh niên, đặc biệt là lực lượng tình nguyện viên trẻ, đã tích cực hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính số, đóng vai trò ‘cầu nối số’ giữa người dân và chính quyền. Phong trào ‘xóa mù số’ do đoàn viên, sinh viên triển khai đang giúp rút ngắn khoảng cách số giữa các vùng miền, nhóm tuổi, đối tượng yếu thế.

Tuy nhiên, TS Nguyễn Thị Trang cũng cảnh báo về tình trạng lệch chuẩn văn hóa số và đề xuất ứng dụng AI trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường số. Một video ứng dụng AI đã được giới thiệu tại Diễn đàn, nhằm phản bác luận điệu sai lệch và lan tỏa thông tin chính thống.

TS Nguyễn Thị Trang khẳng định rằng chuyển đổi số không chỉ là thay đổi công nghệ mà là thay đổi văn hóa, từ tư duy đến hành vi. “Một xã hội số chỉ bền vững khi có văn hóa số là nền tảng,” chị nói.

Đồng thời, chị đề xuất xây dựng Luật Công nghiệp Văn hóa, để vừa bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc, vừa thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm sáng tạo mang bản sắc Việt Nam ra thế giới trong thời đại số.

Việt Nam hiện có gần 76.000 doanh nghiệp công nghệ số, với 739 doanh nghiệp mới thành lập trong tháng 5. Đây là một tín hiệu tích cực trong quá trình phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của đất nước.

Ngày 20/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì phiên họp lần thứ 3 của Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06. Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ, trong 6 tháng đầu năm, các bộ, ngành, địa phương đã hoàn thành 76/106 nhiệm vụ theo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW.

Việc xây dựng thể chế, phát triển hạ tầng, nguồn nhân lực và tài chính cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã đạt nhiều kết quả tích cực. Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua 16 dự án luật và 3 nghị quyết, đồng thời ban hành 21 nghị định để tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy các lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Tính đến nay, cả nước có 889 tổ chức nghiên cứu và 858 doanh nghiệp khoa học công nghệ, với hơn 42.000 lao động. Cổng sáng kiến giải pháp khoa học công nghệ và Sàn giao dịch khoa học công nghệ quốc gia đã được khai trương, góp phần kết nối sáng kiến với thị trường.

Về chuyển đổi số quốc gia, các bộ, ngành, địa phương đã đẩy mạnh triển khai trên các trụ cột: Hạ tầng số, chính phủ số, kinh tế số, xã hội số và đô thị thông minh. Tốc độ mạng di động và cố định của Việt Nam đã tăng mạnh, lần lượt đứng thứ 20 và 26 thế giới. Số lượng trạm 5G đã tăng hơn 4.200 trạm trong 6 tháng đầu năm, với tổng số 12.106 trạm. Hai tuyến cáp quang biển mới đã đi vào hoạt động, tăng gấp đôi dung lượng hệ thống cáp quang biển quốc tế của Việt Nam.

Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình trên tổng hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính đã đạt gần 40% trong tháng 6. Văn phòng Chính phủ đã tham mưu Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai Cổng Dịch vụ công quốc gia.

Về kinh tế số, doanh thu 6 tháng đầu năm đạt gần 2,3 triệu tỷ đồng, tăng 21% so với cùng kỳ. Số lượng doanh nghiệp công nghệ số đã tăng lên gần 76.000, với 739 doanh nghiệp mới thành lập trong tháng 5.

Tuy nhiên, vẫn còn một số vướng mắc, với 30 nhiệm vụ quá hạn trong số 106 nhiệm vụ được giao. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tập trung vào phát triển công nghệ chiến lược và ngành công nghiệp nền tảng trong 6 tháng cuối năm.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là phủ sóng vùng lõm, thúc đẩy nhanh mạng 5G. Tập đoàn VNPT sẽ khẩn trương hoàn thành cơ sở hạ tầng tại 238 thôn bản lõm sóng trước ngày 31/8 và phát sóng chậm nhất tại 238 thôn bản trong tuần thứ 2 của tháng 9.

Trong cải cách thủ tục hành chính, các bộ, ngành phải rà soát 1.139 thủ tục để cắt giảm hồ sơ, đồng thời đơn giản hóa quy trình, chuyển toàn bộ thủ tục sang hình thức trực tuyến và triển khai đồng bộ tại chính quyền địa phương hai cấp trên Cổng Dịch vụ công quốc gia.

Phong trào “Bình dân học vụ số” đã được phát động và nhanh chóng lan tỏa trên địa bàn tỉnh Sơn La. Mục tiêu chính của phong trào này là nâng cao năng lực số, kỹ năng sử dụng thiết bị và ứng dụng công nghệ thông tin cho người dân ở mọi tầng lớp và độ tuổi. Đây là bước đi quan trọng để xây dựng chính quyền số, xã hội số, kinh tế số và công dân số theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Người dân Sơn La đã được hướng dẫn sử dụng điện thoại thông minh và các ứng dụng số, dữ liệu số trong công tác chuyên môn. Lực lượng Công an tỉnh Sơn La đã đặt mục tiêu nâng cao năng lực số, kiến thức công nghệ, kỹ năng sử dụng các ứng dụng số, dữ liệu số trong công tác chuyên môn. Họ phấn đấu đến hết năm 2026, 100% lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ Công an tỉnh sẽ được phổ cập kiến thức cơ bản về chuyển đổi số, kỹ năng số theo Khung năng lực số trong công an nhân dân.

Đoàn thanh niên cũng đã tích cực hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ số”. Theo đó, khoảng 78% số thanh thiếu nhi đã được tiếp cận các hoạt động nâng cao năng lực số do đoàn, hội các cấp triển khai. Bên cạnh đó, 67% số thanh niên sử dụng dịch vụ công trực tuyến và 83% số thanh niên sử dụng tài khoản thanh toán điện tử. Đội tình nguyện trực tiếp tại cơ sở có hơn 4.000 thành viên, sẽ là lực lượng chủ công trong triển khai phong trào “Bình dân học vụ” nhằm phát huy tinh thần, nhiệt huyết của tuổi trẻ để phổ cập kiến thức cơ bản về chuyển đổi số.

Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La đã ban hành kế hoạch triển khai, thực hiện “Bình dân học vụ số” với những chỉ tiêu cụ thể. Trong năm 2025, tỉnh phấn đấu 80% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan nhà nước và các tổ chức chính trị – xã hội trên địa bàn tỉnh có hiểu biết về chuyển đổi số, kiến thức và kỹ năng số, sử dụng được các nền tảng, dịch vụ số phục vụ công việc.

Để đạt được những mục tiêu đặt ra, đòi hỏi không chỉ là sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền, mà còn là sự chủ động học hỏi, thích nghi của từng người dân. Phong trào “Bình dân học vụ số” sẽ trở thành một văn hóa học tập suốt đời, nơi mỗi người dân tự nguyện nâng cao năng lực số của bản thân, để không bị tụt lại trong hành trình chuyển đổi số quốc gia.